دکتر مقدم راهکارهای ارزنده ای در خصوص بهداشت روان و بهزیستی را ارائه نمودند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بهداشت و درمان صنعت نفت شمالغرب کشور ، بمناسبت هفته سلامت روان و در راستای برگزاری کارگاه های آموزش سلامت روان برای کارکنان و خانواده ها ( جمعیت طبی تحت پوشش) ، واحد آموزش و پژوهش این بهداشت و درمان با همکاری مرکز سلامت روان جامعه نگر ، اقدام به برگزاری کارگاه آموزشی بهداشت روان و بهزیستی را در دو نوبت برای کارکنان و خانواده ها برگزار نمود.
در این کارگاه آموزشی که روز یکشنبه 24 مهر برگزار شد ، دکتر مقدم با تشریح شعار جهانی سلامت روان در سال 2022با عنوان « سلامت روان و بهزیستی را برای همگان یک اولویت قرار دهیم » گفت :سلامت روان عبارت از برخورداری کامل از آسایش جسمی ،روانی ، اجتماعی و نه فقط نداشتن بیماری و نقص عضو می باشد.
وی در ادامه گفت : داشتن سلامت روان ضعیف، اغلب با داشتن یک بیماری روانی اشتباه گرفته می شود.
اما باید گفت که : سلامت روان در واقع به وضعیت بهداشت روانی یک فرد اعم از اینکه دارای شرایط و مشکل روانی باشد یا نه، اشاره دارد.
دکتر مقدم سپس با تشریح بهداشت روان گفت : حالتی از رفاه روانی است که افراد را قادر می سازد تا : با استرس های زندگی کنار بیایند، توانایی های خود را درک کنند، خوب یاد بگیرند و خوب کار کنند و به جامعه خود کمک کنند. مولد باشند، تصمیم بگیرند و نقش فعالی در جوامع خود ایفا کنند.
آیا مطمئن هستید که شما یا کسی که می شناسید با مشکلات روانی زندگی می کنید یا نه؟
همه افراد بدون توجه به سن، جنس، درآمد یا قومیت در معرض خطر ابتلا به یک اختلال بهداشت روان هستند.در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای توسعه یافته، اختلالات روانی یکی از علل اصلی ناتوانی هستند.تجربه یک یا چند مورد از احساسات یا رفتارهای زیر می تواند یک علامت هشدار دهنده اولیه یک مشکل در حوزه بهداشت روانی باشد.
1- زیاد یا کم خوردن و مشکلات تغذیه و گوارشی
2- زیاد یا کم خوابیدن و مشکلات خواب
3- کم بودن یا نداشتن انرژی
4- دوری از افراد و فعالیت های معمولی و مشکلات ارتباطی و عملکردی
5- احساس بی حسی یا یا بی تفاوتی و این که هیچ چیز مهم نیست
6- داشتن دردهای غیر قابل توضیح ( درد های عصبی – عضلانی : فیبرو میالژی)
7- احساس درماندگی یا ناامیدی
8- سیگار کشیدن، نوشیدن الکل یا مصرف مواد مخدر بیش از حد معمول
9- احساس سردرگمی غیر معمول، فراموشکاری، احساس فشار، عصبانیت، ناراحتی، نگرانی یا ترس
10 - فریاد زدن یا دعوا با خانواده و دوستان
11- تجربه نوسانات خلقی شدید که باعث ایجاد مشکلات در روابط می شود
12- داشتن افکار و خاطرات مداوم که نمی توانید از ذهن خود خارج کنید.( نشخوار ذهنی و افکارناکارآمد در مورد سلامتی خود و اطرافیان)
13 - شنیدن صداها یا باور چیزهایی که حقیقت ندارند.( توهم شنیداری و دیداری و ...)
14 - فکر آسیب رساندن به خود یا دیگران ( افکار پارنوئیدی و سوء ظن)
15 - ناتوانی در انجام وظایف روزانه مانند مراقبت از فرزندان یا رفتن به محل کار یا مدرسه
بهداشت روان نه تنها به رفاه عاطفی، بلکه به نحوه تفکر و رفتار افراد نیز اشاره دارد. تعدادی از عوامل مختلف وجود دارد که بر بهداشت روان تأثیر می گذارد. شناخت این عوامل در تشخیص و درمان به افراد کمک می کند. به چند نمونه از عوامل تاثیر گذار در بهداشت روانی اشاره می کنیم:
1 - رضایت از زندگی:
اغلب این مورد اینگونه تعریف می شودکه: فرد از مهم ترین جنبه های زندگی خود لذت می برد.
برخی از عواملی که نقش مهمی در رضایت از زندگی دارند عبارتند از:فقدان احساس بیماری، روابط خوب،احساس تعلق، فعال بودن در کار و اوقات فراغت،احساس موفقیت و غرور،ادراک مثبت از خود،احساس استقلال و احساس امید.
2 - تاب آوری:
توانایی بازگشت از سختی ها به عنوان تاب آوری شناخته می شود. افرادی که انعطاف پذیر هستند تمایل دارند که دیدگاه مثبتی نسبت به توانایی خود برای مقابله با چالش ها داشته و در صورت نیاز به دنبال حمایت اجتماعی هستند.کسانی که انعطاف پذیرتر، بهتر می توانند نه تنها با استرس خود کنار بیایند، بلکه حتی بعد از مواجهه با آن نیز پیشرفت کنند.
3 - حمایت داشتن:
حمایت اجتماعی برای بهداشت روان مثبت و مهم است.
تنهایی و تنها زیستن : با مشکلات جسمی و روانی از جمله بیماری های قلبی عروقی، افسردگی، مشکلات حافظه، سوء مصرف مواد مخدر، سوء مصرف الکل و تغییر عملکرد مغز مرتبط است. کاهش حمایت اجتماعی ناشی از تغییرات زندگی مانند : مواجهه با ناملایمات اجتماعی، تغییر شغل یا طلاق می تواند تاثیر منفی بر سلامت روان داشته باشد.
4 - انعطاف پذیری :
داشتن انتظارات سفت و سخت گاهی اوقات می تواند استرس بیشتری ایجاد کند. انعطاف پذیری عاطفی( افزایش سازگاری با شرایط و موقعیت های زندگی – کنترل هیجانات) ممکن است به اندازه انعطاف پذیری شناختی {توانایی تغییر تفکر( شناخت) یا مجموعه تفکرات برای تطبیق پذیری با موقعیت های جدید} مهم باشد. افراد سالم از نظر روانی طیف وسیعی از احساسات را تجربه می کنند و به خود اجازه می دهند این احساسات را ابراز کنند. برخی از افراد برخی از احساسات را خاموش می کنند و آنها را غیر قابل قبول می دانند. فقدان انعطاف روانی با برخی از انواع آسیب های روانی مرتبط است.
چالش های بهداشت روان چیست؟
چالش ها و مشکلات مختلف می تواند سلامت روان و بهداشت روانی فرد را به خطر انداخته و در حوزه های مختلف زندگی او تاثیر گذارد. تعدادی از عوامل خطر که می تواند احتمال ابتلا به بهداشت روانی ضعیف را افزایش دهد، بشرح زیر است :
تبعیض:
ویژگی های شخصیتی فرد به دلایل گوناگون از جمله : سن، نژاد، قومیت، ناتوانی، گرایش جنسی یا هویت جنسی
عزت نفس ضعیف:
افرادی که عزت نفس پایینی دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلالات مصرف مواد، اضطراب و افسردگی هستند.
مهارت های اجتماعی:
داشتن مهارت های اجتماعی ضعیف با احساس تنهایی و افزایش سطح استرس و همچنین بدتر شدن سلامت جسمانی مرتبط است.
تمرین فیزیکی:
ورزش بدنی می تواند استرس را کاهش دهد و حتی علائم اختلالات اضطرابی و افسردگی را بهبود بخشد. سعی کنید روزی 20 دقیقه پیاده روی کنید .( تحقیق روی بیماران دیابتی)
به دیگران کمک کردن:
رفتار کمکی و سایر انواع تعاملات اجتماعی با کاهش استرس و حتی طول عمر بیشتر مرتبط است.
مهارت های مقابله ای: برخی از مکانیسم های مقابله‌ای موثر عبارتند از:دریافت حمایت عاطفی از عزیزان،مدیریت استرس ،یافتن شوخ طبعی در زندگی روزمره،اقدام برای بهبود وضعیت.
در ارتباط با دیگران ماندن:
تعامل اجتماعی می تواند سطح استرس ما را کاهش دهد، علائم افسردگی را بهبود بخشد و حتی به سلامت جسمی ما کمک کند.
داشتن خوش بینی:
استفاده از دیدگاه و بینش خوش بینی و مثبت اندیشی در زندگی روزمره فواید زیادی برای سلامتی دارد.
بهزیستی
عاملی است که ابعاد جسمی ، روانی و اجتماعی انسان را در جهات مثبت تشکیل می دهد. وقتی بهزیستی در فرد کاهش پیدا می کند، ممکن است فرد دچار مشکلات روانی، مانند: احساس تنهایی ، انزوا و افسردگی در زندگی شود و این امر کاهش کیفیت زندگی را بدنبال دارد.افراد با احساس بهزیستی بالا ،هیجانات مثبت را تجربه می کنند و از حوادث و وقایع زندگی خود ارزیابی مطلوبی دارند.
افراد با احساس بهزیستی پائین، حوادث و وقایع زندگی را نامطلوب ارزیابی کرده و بیشتر هیجانات منفی مانند: اضطراب، افسردگی و خشم را تجربه می کنند. افراد دارای سلامت روان و بهزیستی روان شناختی بالا، دارای ویژگی هایی مانند:عزت نفس بالا؛ ارتباط های اجتماعی گسترده؛احساس خود کارآمدی و حس استقلال بوده که این ویژگی منجر به افزایش رضایت و کیفیت مطلوب از زندگی در آنان می شود.
معنویت در مقوله بهزیستی و سلامت روان نقش مهم و بسزایی دارد.
کلید واژه بهزیستی معنوی(Spiritual-Well-Being): حاصل تلاش طرفداران نقش معنویت در بهبود سلامت روان و سازگاری فرد در جهت برقراری ارتباط دو مفهوم سلامت و معنویت بوده است.
بهزیستی معنوی شامل؛ یک عنصر مذهبی و یک عنصر وجودی می باشد.
1 - بهزیستی مذهبی که دارای عنصر مذهبی است ، بیانگر ارتباط با یک قدرت برتر یعنی خداست.
2 - بهزیستی وجودی دارای عنصر روانی و اجتماعی بوده و بیانگر احساس فرد از این که چه کسی ، چه کاری و چرا انجام می دهد و به کجا تعلق دارد می باشد.
بهزیستی معنوی می تواند کارکرد روانی و سازگاری را تقویت نماید ، بطوریکه طی تحقیقات انجام پذیرفته ، ثابت شده است که این متغیر همبستگی معنا داری با متغیر های افسردگی، عزت نفس، هیجانات ، رضایت از زندگی و آشفتگی خلق و استرس دارد.
یک نمونه از ارتباط مستقیم بهزیستی معنوی با سلامت روان:
بیماران مبتلا به دردهای مزمن که توکل به خدا را دشوار می دانند و زمینه فکری در امور معنوی و ارتقاء حال خوب در ارتباط با خدا را کمتر مورد توجه قرار می دهند و احساس می کنند که خداوند آن ها را به حال خود رها کرده است و فاقد تجارب معنوی روزانه هستند و حمایتی از جامعه معنوی دریافت نمی کنند، لذا این افراد در معرض خطر بیشتری برای از دست دادن سلامت روان نسبت به سایر افراد هستند. خشم نسبت به خدا ( به دلیل داشتن احساس رها شدگی توسط خداوند متعال) با سلامت روان پائین تر و راهکارهای مقابله ای ضعیف تر در ارتباط است. از این رو، معنویت به عنوان سپری در برابر مشکلات و ناراحتی های افراد قرار گرفته و به صورت ضربه گیر عمل می کند و موجب کاهش اختلالات روانی و ارتقاء سطح سلامت روان افراد می شود.
یکی از راهکارهای لازم در ارتقاء بهزیستی و سلامت روانی فرد:
رهایی از اختلالات روانی همچون، اضطراب، افسردگی، خشم ، هیجانات منفی ، افکار ناکارآمد و ارتقای اعتماد به نفس خود ..... ، استفاده از عناصر بهزیستی معنوی و در یک کلام: « أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»
به تبعیت از سوره رعد، آیه28، " الَّذِینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ "
« آنها کسانى هستند که ایمان آوردهاند، و دلهایشان به یاد خدا مطمئن (و آرام) است؛ آگاه باشید، تنها با یاد خدا دلها آرامش مىیابد» می باشد.اطمینان و اعتماد به خدا و به خود به معناى سکون و آرامش است، اطمینان داشتن به چیزى عبارتست از اینکه ، انسان با آن، دلگرم و خاطر جمع شود و این اطمینان باعث ارتقاء سلامت روان و بهزیستی فرد در طول زندگی می گردد. برای ارتقاء اطمینان و اعتماد به خدا و در نهایت اعتماد به نفس؛ علاوه بر موارد ذکر شده بالا راهکارهای لازم دیگر را نیز یاد بگیرید.
راهکارهای ساده اما تضمینی برای افزایش اعتماد به نفس
اعتماد به نفس یک جور طرز فکر مثبت راجع به خودتان و توانایی‌هایتان است و درست همان موقعی که همه چیز به هم می‌ریزد، می‌تواند به فریادتان برسد و به شما کمک کند تا در برابر مشکلات‌تان قوی باشید. بزرگ‌ترین و موفق‌ترین آدم‌هایی که می‌شناسیم هم گاهی اوقات دچار کمبود اعتماد به نفس می‌شوند. برای تقویت اعتماد به نفس، مثل هر توانایی و مهارت دیگری باید تمرین داشته باشید تا بتوانید آن را مدیریت کنید، و وقتی بتوانید خودتان افسار را به دست بگیرید، پیشرفت می‌کنید و زندگی‌تان از این رو به آن رو می‌شود.
۶ راه برای بالا بردن اعتماد به نفس ؛
1- از زبان بدن‌تان به درستی استفاده کنید:
زبان بدن هر کس نشان می‌دهد که آن فرد چقدر به خودش اطمینان دارد. از چهره‌ی بعضی آدم‌ها می‌شود فهمید که حتی خودشان هم خودشان را قبول ندارند! طوری خودتان را نشان بدهید که همه بدانند می‌توانید هر موقعیتی را مدیریت کنید و بر اوضاع کاملا مسلط هستید. اگر اعتماد به نفس را در ظاهرتان نشان بدهید و از زبان بدن‌تان به درستی استفاده کنید، نه تنها حس می‌کنید که از پس هر چیزی برمی‌آیید، بلکه دیدگاه دیگران هم نسبت به شما تغییر می‌کند و به توانایی‌هایتان اعتماد می‌کنند. سرتان را بالا بگیرید، صاف بنشینید، به آرامی شانه‌هایتان را عقب ببرید تا در راستای ستون فقرات‌تان قرار بگیرند، شل و ول دست ندهید، وقتی صحبت می‌کنید مستقیما به فرد مقابل‌تان نگاه کنید.
2 - درست لباس بپوشید:
وقتی ظاهرتان خوب باشد احساس بهتری نسبت به خودتان خواهید داشت. لباس‌ها و لوازم مناسب انتخاب کنید، زندگی و کارتان را جوری نظم و ترتیب بدهید که در خور شخصیت شما باشد و احساس بهتری نسبت به خودتان پیدا کنید، همه‌ی اینها باعث تقویت اعتماد به نفس شما می‌شود. لباس‌تان باید طوری باشد که موفقیت را نشان بدهد. لوازم شخصی شما نشان‌دهنده‌ی شخصیت‌تان هستند پس در انتخاب‌شان دقت کنید. یک لباس مناسب و زیبا که توجه دیگران را جلب کند، می‌تواند به شروع یک مکالمه کمک کند.
3 - جسورانه و جذاب صحبت کنید:
سخنرانان خوب: با اعتماد به نفس، با ثبات و با یک ریتم مناسب صحبت می‌کنند. آنها یاد گرفته‌اند در صحبت کردن تأثیرگذارتر باشند، به جای اینکه حین سخنرانی تپق بزنند و گیر کنند، شمرده حرف می‌زنند و بین صحبت‌هایشان مکث می‌کنند.یک لحن جسورانه، جذاب و در عین حال مؤدبانه برای صحبت کردن انتخاب کنید تا اعتماد به نفس‌تان را نمایش بدهید. این طوری عزت نفس‌تان بیشتر می‌شود و به خودتان ایمان می‌آورید.برای اینکه جدی به نظر برسید، خیلی هیجان‌زده و عصبی نباشید و زیادی نخندید. اگر مردم حس رهبری را در شما ببینند به صحبت‌هایتان بیشتر توجه می‌کنند.
4 - مثبت فکر کنید، مثبت عمل کنید:
انرژی مثبت باعث نتیجه‌ی مثبت هم می‌شود، پس سعی کنید نیمه‌ی پر لیوان را ببینید و به مسائل منفی فکر نکنید. همیشه لبخند بزنید، بخندید و با آدم‌های مثبت معاشرت کنید تا هم خودتان حس بهتری داشته باشید و هم کسانی که دور و برتان هستند.یک دفترچه‌ی یادداشت داشته باشید و هدف‌ها و موفقیت‌های روزانه‌تان را در آن بنویسید.شکرگزاری و رضایت بابت هر کار مثبتی که انجام می‌دهید، باعث تقویت اعتماد به نفس و آرامش درونی شما خواهد شد.
5 - مرد عمل باشید:
تقویت اعتماد به نفس فقط به ظاهر خوب نیست، باید خوب هم عمل کنید. در یک مهمانی یا رویداد اجتماعی، با آدم‌هایی که نمی‌شناسید سر صحبت را باز کنید، کار یا پروژه‌ای را که در حالت عادی برای‌تان ترسناک است، قبول کنید. اعتماد به نفس داشتن را تمرین کنید و مطمئن باشید که خیلی زود عزت نفس جزئی از وجودتان می‌شود. تنبلی و دست روی دست گذاشتن فقط ترس و تردید برای‌تان به همراه می‌آورد، در حالی که اگر عمل کنید، اعتماد به نفس و جرئت‌تان بیشتر می‌شود. به عنوان یک تمرین، ترس‌ها و توانایی‌هایتان را بنویسید. خیلی‌ها به شما می‌گویند روی ضعف‌هایتان کار کنید اما بهتر است روی نقاط قوت‌تان سرمایه‌گذاری کنید و آنها را پرورش بدهید. اگر وقت و انرژی‌تان را وقف نقاط مثبت‌تان بکنید، اعتماد به نفس در وجودتان جرقه می‌زند و روز به روز بیشتر می‌شود.
6 - آماده باشید:
یادتان باشد: برنامه‌ریزی جلوی عملکرد ضعیف را می‌گیرد. هر چقدر آماده‌تر باشید، احساس شایستگی و مهارت بیشتری خواهید داشت و اعتماد به نفس‌تان هم بیشتر می‌شود. آمادگی باعث می‌شود که اتفاق‌های بد و ناگهانی زندگی، نتوانند شما را شکست بدهند. همه چیز را در مورد کار، رشته‌ی تحصیلی، هدف‌ها و خلاصه هر چیزی که مسیر زندگی‌تان را به سمت موفقیت هدایت می‌کند یاد بگیرید. قبل از اینکه یک کار را شروع کنید به انتظارها و هدف‌هایتان در انتهای مسیر فکر کنید، اما خیلی بلندپرواز نباشید.هدف‌ها و کارهای بزرگ را به قسمت‌های کوچک و قابل مدیریت تقسیم کنید.
